TOPAKKAYA tarihi

Tarihi belgelerde �imeli Aşireti'nden değişik isimlerle bahsedilmektedir. Cemeli, Cemel�,*Cemeli Arabı(1), Beni Huneyn, �emel� Arabı, �emenl� Arabı(2), Cemeli T�rkmanı(3), �emeli, �emel�, �emeli Arabı(4), �imeli, �imel�, �imeli Arabı, Beni Huneyn, �emeli Arab(5) şeklinde tarihi kayıtlara rastlanmıştır.Yazılış farkı olsa da aynı aşiret veya cemaat kastedilmektedir.�imeli Aşireti'nin bu isimlerle anıldığı yukarıda verilen kaynaklarda a�ık�a belirtilmiştir. Tarihi belgelerde �imeli topluluğundan bahsederken bazen cemaat(5), bazen aşiret(1), bazen boy(6) şeklinde yazıldığı g�r�l�yor. T�rkmenler arasında 3-5 haneyi ge�meyen guruplara

ba, akraba topluluklarına: aşiret veya cemaat,aşiretlerden oluşan topluluklara: boy veya kabile denmekteyse de(7),Osmanlı arşiv belgelerinde boy,oymak,aşiret ve cemaat deyimleri aynı anlamda kullanılmaktadır.Belgelerde ve defterlerde herhangi bir T�rk topluluğuna boy denildiği gibi oymak,aşiret,cemaat de denilmektedir(8). �imeli(�imeli Arabı) Cemaati ,İnallu(İnallı) Aşiretindendir(5).İnallu boyu Oğuzların Boz-Ok koluna mensupturlar(9).Boz-Ok koluna mensup İnallular, İnaloğulları adıyla da anılmaktadırlar(10). �eşitli T�rk topluluklarını ayırt eden dil leh�eleridir.Bu leh�elere g�re T�rkler Oğuz,Uygur,Karluk ve Kala� gibi kısımlara ayrılır.Oğuz T�rkleri'ne T�rkmen de denmektedir(11).Oğuzlar'ın tarihi Oğuz destanı ile başlar.Buna g�re Oğuz T�rkleri 24 boya ayrılmaktaydılar.Oğuz Han'ın herbir oğluna 4 boy bağlıydı.G�nhan, Ayhan, Yıldızhan'a bağlı boylara Boz-Ok'lar denmekteydi. Tarihi kaynaklara g�re Oğuz Boyları listesi aşağıda tasnif edildiği şekildedir(12,13). *�imeli aşireti bazı eserlerde, Cemeli Arabı, �emenl� Arabı, �imeli Arabı, �emeli Arap olarak ge�mekteyse de; konuyla ilgili t�m eserlerde T�rkmen aşireti olduğu a�ık�a belirtilmektedir (1,2,3,4,5).Bu adların �imeli Aşiretinin uzun s�re Halep ve Tarablus b�lgelerinde(Suriye) Arap toplumu i�inde kalıp, Anadolu’dan S�riye’ye gidip tekrar geri d�nd�klerinde verildiği anlaşılmaktadır.Aşiretin Araplarla soy y�n�nden hi�bir ilişkisi olmadığı eser baştan sona okunduğunda anlaşılacaktır. OĞUZ BOYLARI LİSTESİ (12,13) Oğuz Han Bozoklar ��oklar G�nhan Ayhan Yıldızhan G�khan Dağhan Denizhan Kayı Yazır Avşar Bayındır Salur İğdir Bayat D�ğer Kızık Pe�enek Eymir B�ğd�z Alkaevli Yaparlı Beğdili �avuldur Alayunt Yuva Karaevli Dodurga Karkın �epni Y�reğir Kınık Tarihi belgelerde �imeli Cemaati veya Aşireti,İnallı(İnallu) Aşireti veya Boyu'nun mensubu olarak belirtildiğinden(5),İnallı Aşireti tarihi aynı zamanda �imeli Aşireti'nin tarihi anlamına gelmektedir.İlerde g�r�leceği �zere �imeli hakkındaki tarihi bilgiler,İnallılar hakkındaki bilgilerle �akışmaktadır. ANADOLU SEL�UKLULARI VE MOĞOL İSTİLASI 13.y�zyılın ortalarında Moğol istilasının başlamasıyla T�rkistan, Horasan, Erran ve Azerbaycan’dan pek�ok T�rkmen Sel�uklu topraklarına sığındı.Yalnız g��ebe T�rkler değil, yerleşik n�fustan da �nemli bir kısmı Anadolu’ ya gelmişlerdi (14). Kutalmışoğlu S�leyman Şah tarafından kurulan Anadolu Sel�uklu Devleti (1076-1318), II. Gıyaseddin Keyh�srev zamanında olduk�a zayıflamış ve i� karışıklıklar ortaya �ıkmıştır.1240’ ta Baba İshak isyanı Sel�ukluların ne kadar zayıf bir durumda olduğunu a�ık�a ortaya koymuştu.Sel�uklulardaki karışıklıklardan yararlanmak isteyen İran’ daki Moğol kuvvetleri komutanı Baycu 1243’ te Sel�uklu �lkesine y�r�d�.Sivas’ ın 80 km. doğusunda K�sedağında yapılan savaşta Sel�uklular Moğollara yenildi.Bu tarihten sonra Sel�uklular yıkılışlarına kadar Moğolların tabiiyeti altında kaldılar; ve Moğol zulm� devam etti(15, 16).1318 de Moğol valisi Timurtaş T�rkiye Sel�ukluları saltanatına son verdi(17).1243 ten sonra Sel�uklu �lkesinde hakimiyet kuran Moğollar, 1277 de �lkenin idaresini fiilen ele ge�irdiler.Sel�uklu sultanları Moğol Hanlarının alelade tabileri durumuna d�şt�ler. Anadolu’ dan Moğollara karşı m�cadele eden biricik unsur T�rk g��ebe toplulukları yani T�rkmenlerdi.O zamanlar yerleşik halka T�rk denmekteydi. Sel�ukluların Moğol hakimiyetine girmesinden sonra T�rkmenler devlete itaatsizlik g�sterdikleri gibi Moğollara da baş eğmediler.Sel�uklu sultanları bunları itaat altına alacak bir kuvvete sahip değillerdi.İlhanlı H�k�mdarı H�lagu (1256-1265) Anadolu’ daki kumandanlarına T�rkmenleri cezalandırma emri verdi.Bilhassa Sivas ve Kayseri b�lgesinde T�rkmenlere ağır darbe indirdiler. T�rkmenlerin �oğu g�neye inerek Meml�k topraklarına(Suriye) sığındı (18). Bunların arasında İnallılarda bulunuyordu(19). İlhanlı* h�k�mdarı H�lagu bir taraftan Anadolu Sel�ukluları i�erisinde kendi ordusu ile m�cadele eden g��ebe T�rkmenlerle savaşıp Anadolu’ daki hakimiyetini pekiştirirken, g�neyden Irak �zerinden ilerleyip Mısır’ a kadar hakimiyet kurmak istiyordu. 1258’ de Bağdat’ ı alarak halife El Mu’tasım’ ı ve 800.000 m�sl�manı katlettirdi(20).H�lagu daha sonra komutanlarından Ketboğa Noyan’ ı Suriye’ yi fetih i�in g�nderdi.Meml�k** Sultanı Seyfettin Kutuz b�y�k bir ordu ile Moğolları karşılamak �zere Suriye’ ye gitti.1260’ ta Ayn-ı Calut denilen ve vaktiyle Hz. Davut’ un Calut’ u yendiği rivayet edilen yerde iki ordu karşılaştı.Başkumandanları Ketboğa Noyan’ la birlikte Moğol ordusunun hepsi kılı�tan ge�irildi.Savaşın hemen sonrasında Sultan Baybars (1260-1277) Meml�kl�lere sultan oldu(21). *İLHANLILAR(1256-1353):Moğol İmparatoru Cengiz’ in torunu H�lagu(1256-1265) tarafından kurulmuştur.Kardeşi Moğol imparatoru se�ilen Meng� Han 1253’ te H�lagu’ yu Batıya fetih i�in g�revlendirmiştir.1256’ da Azerbaycan’ da İsmailiye devletine son verdi.1258’ de Bağdat’ ı alarak halife El Mu’tasım’ ı ve 800.000 m�sl�manı katlettiren H�lagu daha sonra Suriye’ ye doğru ilerledi.Filistin de Ayn-ı Calut mevkiinde karşılaştığı Mısır Meml�kl�leri tarafından 1260’ ta bozguna uğratıldı (20). Moğollar tarafından Anadolu’ da sıkıştırılan T�rkmen aşiretleri Meml�kl�lere sığınmışlardı(18).Moğollara karşı kazanılan zaferden sonra Sultan Baybars, Anadolu’ dan gelip kendilerine sığınan 40.000 hane T�rkmen’ e Gazze’ den Antakya ve Sis(Kozan)’e kadar olan b�lgeyi yurt olarak verdi(15, 19). Meml�kl�lerin yurt verdiği T�rkmen aşiretleri arasında İnallılar da vardı(19). Yurt verilen bu T�rkmenlerin �oğu burada daimi olarak yaşamıyorlar; yaz gelince Maraş b�lgesi ve Sivas-Uzun Yayla’ da oturuyorlar, kışın tekrar d�n�yorlardı(18). **MEML�KL�LER(1250-1517):Mısır ve Suriye dolaylarında h�k�m s�rm�şt�r.1250’ de Muiz�ddin Aybek tarafından kurulmuştur.1257’ de oğlu Nurettin Ali yerine ge�ti.Moğolların Suriye’ ye ilerlemesi �zerine Mısır ileri gelenleri dirayetli bir kişi olmamasından dolayı 1260’ ta Nurettin Ali’yi tahttan indirerek yerine naibi Seyfettin Kutuz’u ge�irdiler.O sırada Nurettin Ali �ocuk yaştaydı.Sultan Kutuz Ayn-ı Calut’ ta Moğol ordusunu yendi.Ayn-ı Calut zaferinde T�rk ordusunun �nc� birliklerine kumanda eden Baybars’ a vaadettiği Halep valiliğini vermediği i�in 1260’ ta �ld�r�ld�.Yerine Sultan Baybars(1260-1277) ge�ti(21). Suriye b�lgesine bir�ok T�rkmen aşireti yerleşmişti.Halep ve Şam T�rkmenleri olarak bilinen aşiretlerin bir�oğunun daha sonra değişik zamanlarda Anadolu’ya d�nd�kleri g�r�lecektir.13. y�zyılda Suriye’ de kalabalık bir T�rkmen topluluğu yaşıyordu.Bu topluluğun �nemli bir kısmı yazın Sivas’ ın g�ney y�relerine ve Uzun Yayla’ ya �ıkıyorlardı.Bunlara Şamlı, Şam T�rkleri veya Şam T�rkmenleri deniliyordu.Bu T�rkmenler Boz-Ok ve ��-Ok şeklindeki eski Oğuz ikili teşkilatını muhafaza ediyorlardı.Boz-Oklar başlıca Haleb �evresinde ve Amik ovasında yaşıyorlardı. Kalabalık bir T�rkmen topluluğu olan Boz-Oklar başlıca şu boylar tarafından temsil ediliyorlardı: Bayat, Avşar, Beğ-Dili, D�ğer.Boz-Oklardan bir�ok tanınmış aileler �ıkmıştır.Bu ailelerin başında Dulkadirliler gelmektedir. Dulkadirlilerin hangi boydan olduğu kesin bilinmemekle birlikte; Bayatlara mensup olması pek muhtemeldir(22). Boz-Oklardan diğer bir aile de İnaloğulları’ dır.Bu ailenin başında bulunduğu teşekk�l İnallu(İnallı) adını taşımaktadır.Bu teşekk�l Ak-Koyunlu faaliyetine katılmış, bir oymağı Şamlu(Şamlı) boyu arasında İran’a gitmiş, bazı kolları Amasya, Samsun ve �ankırı taraflarında yurt tutmuştur.Boz-Oklardan K�pek-Oğulları ve G�nd�zoğulları Avşardan, Bozca-Oğulları Bayat’ tan idiler.Harbende-Oğulları (Harbendelu-Harmandalı)nın hangi boya mensup oldukları bilinmiyor.Harmandalı’ nın Beydili’ ye mensup bulunması muhtemeldir. ��-Okların n�fus�a kalabalık olanları; Y�reğir, Kınık, Bayındır, Salur ve Eymirdir.Bu kola mensup olduğunu bildiğimiz aileler Ramazan-Oğulları(Y�reğir) ve �zer-Oğulları(Kınık ?)dır.Bunlardan sonra Kara İsa, Kosun, Koş Temur, Ulaş ve Burnaz-Oğulları aileleri gelir.Bunlar �ukurova’ nın fethinde �nemli roller oynamışlardır.��-Oklar �ukurova’ ya g��meden �nce muhtemelen Amik ovasında ve Tarablus(Şam’ ın kuzeyi) taraflarında yaşıyorlardı. Şam T�rkmenleri 1294 yılında Sivas’ a girip şehri yağmamışlar ve Kayseri b�lgesinde de son Sel�uklu h�k�mdarı 2.Gıyaseddin Mesud’u uğraştıran hadiseler �ıkarmışlardı..1335’ te Moğol h�k�mdarı Ebu Sait Bahadır Han’ ın �l�m� �zerine Moğollar arasında baş g�steren m�cadeleden faydalanan bu T�rkmenler 1337’ de Dulkadirli Beyliğini kurdular(10). DULKADİROĞULLARI(1337-1522):Oğuzların Boz-Ok koluna mensup bir T�rkmen hanedanıdır (10, 24).Dulkadirli ailesi muhtemelen Bayat Boyu’ na mensuptu(23).Sel�uklu Devleti Moğollar tarafından işgal altında tutulduğu sırada; Şam T�rkmenleri olarak bilinen Dulkadiroğulları 1294’ te Anadolu’ ya Hasan Dulkadir Bey idaresinde geldiler.Sivas’ a girerek şehri yağmaladılar.Son Sel�uklu h�k�mdarı II. Gıyaseddin Mesud’ u uğraştıran olayları �ıkardılar. Sel�uklu devletini işgal etmiş Moğol H�k�mdarı Ebu Said Bahadır Han’ ın 1335 ‘te �l�m� �zerine Moğollar arasında baş g�steren m�cadeleden faydalanarak 1337’ de Maraş-Elbistan y�resinde Dulkadirli Beyliğini kurdular(10, 23).Beyliğin kurucusu Zeyneddin Karaca Beydir;1339’ da Bey oldu.62 yıl Meml�kl�lere tabi olduktan sonra, 1399’ da Osmanlı’ ya tabi oldular(23). Şehsuvaroğlu Ali Bey 1522’ de �ld�r�lerek toprakları Osmanlı’ ya katıldı(24). İnaloğulları 1260’ tan 1407’ ye kadar Suriye b�lgesinde oturdular. XIV.y�zyılda kuzey Suriye’de yaşayan b�y�k T�rkmen topluluğunun Boz-Ok kolunu başlıca �� boy;Bayat,Avşar ve Beğdili boyları teşkil ediyordu.Bu asırdan itibaren kendilerinden bahsedilmeye başlanan Dulkadiroğulları ,İnaloğulları, K�pekoğulları,G�nd�zl�ler,Kutbeği oğulları,Bozcaoğulları gibi aileler bu �� boy(Bayat,Avşar,Beğdili)’dan �ıktıkları anlaşılıyor.Boz-Oklar’dan olan İnaloğulları; Beğ-Dili ’ye değilse Bayat’a mensup oldukları muhakkaktır. 1399’da Meml�kl�lerin başına Sultan Nasıreddin Ferec ge�ti.Ferec’in b�t�n h�k�mranlık devri bilhassa Şam valisi Şeyh el-Mahmudi,Cekem ve Nevruz gibi emirlere karşı m�cadele ile ge�miştir. 1404 yılında Meml�kl�lerin Halep valisi Demirtaş,Antakya hakimi T�rkmen Doğancıoğlu Faris’in �zerine y�r�d�.Asi emirlerden Cekem bu sırada Doğancıoğlu Faris’in yanına sığınmıştı.Bu savaşta Demirtaş’ın yanında Dulkadirli ailesinden Halil Beğ oğlu Alaeddin Ali Beğ de vardı.Alaeddin Ali Beğ’in emrinde Bayatlar ve İnallular bulunuyordu.�arpışmayı Demirtaş kazandı. Sultan Ferec 1 yıl sonra Cekem’e Halep valiliğini verdi.Buna rağmen Cekem isyan ederek 1406’da kendini “el melik-�l adil” unvanı ile sultan ilan ederek Fırat’tan Gazze’ye kadar olan yerlerde adına hutbe okuttu.Cekem T�rkmenleri tehlikeli bir unsur sayarak onlara karşı harekete ge�ti.Bunun sonucunda Avşar,Bayat ve İnallulardan kalabalık kollar Akkoyunlu beyi Kara Y�l�k Osman’a sığınmak zorunda kaldılar(25). 1407’ de Meml�k emirlerinden Cekem(�ekim)’ in isyanı sırasında İnaloğullarından bir grup Şam emiri Şeyh ile savaştılar.Daha sonra Antakya’ yı kuşattılar(19).Burada İnaloğulları’ nın i� isyan esnasında �atışan taraflar arasına katıldıkları anlaşılıyor. Emirler arasında m�cadele sırasında Avşarlar, Bayat ve İnallılar yağmacılık yaptıklarından emir Cekem onlara karşı şiddet kullandı.Bu y�zden adı ge�en aşiretlerden bir kısmı Akkoyunlu Kara Y�l�k Osman’ a sığınmışlardır(19, 26).Kara Y�l�k 1407’ de Meml�k Sultanına karşı isyan eden Cekem’ in isyanını bastırdı.Bu sırada Cekem’ in zulm�ne uğrayan Bayat ve İnallı aşiretlerinin bir b�l�m� Akkoyunlu boylar birliğine dahil oldu(27).Daha sonra aynı yıl i�inde Avşarlar da Akkoyunlulara dahil oldular(28). Cekem’in 1407’de Kara Y�l�k ile yaptığı savaşda �ld�r�lmesinden sonra Avşarlar, Bayat ve İnallılar yurtları olan Halep �evresine geri d�nd�ler; Meml�kl�ler arasındaki i� m�cadelelere katıldılar(25,26). 1409 yılında asi emirlerden Nevruz ile savaşıp onu yenen Halep valisi Demirtaş’ın yanındaki T�rkmenler arasında Bayatlarla birlikte İnallılar da vardı. Aynı yılın son ayında ise Ferec tarafından affedilen Nevruz ile Şeyh arasındaki Asi ırmağı kıyısında yapılan savaşda Nevruz’un ordusunda Bayatlar’la birlikte Avşarlar’ın bulunduğunu biliyoruz(25).Bu savaşta İnallıların bulunup bulunmadıkları belli değildir.(Yazarın Yorumu) 1411 yılında Şeyh,Ferec tarafından affedilip Halep valiliğine tayin edildi.1412 de Ferec’in �ld�r�lmesi �zerine;Şeyh,“Seyfeddin Şeyh”(1412-1421) ismiyle Meml�kl�ler’e sultan oldu(21,25). İnallı, Bayat ve Avşarların birlikte Kara Y�l�k Osman’ ın m�ttefiki olarak Karakoyunlu Kara Yusuf’a tabi Mardin b�lgesinde yağma ve tahriplerde bulundukları bilinmektedir(26).Hatta bu olayı takiben Kara Yusuf’ un 1418’ de Kara Y�l�k’� kovalayarak Haleb’in kuzeyine kadar gelmesi �zerine bu boylar da Kara Koyunluların intikamlarına hedef olmamak i�in yurtlarını bırakıp Tarablus y�relerinden Safita’ ya gitmişlerdi.İnallular,Bayatlar ve Avşarlar burada da bazı yağmacılık hareketlerinde bulundular.Tarablus valisi Bars-Bay ed Dokmaki onların bu hareketlerini �nlemeye �alıştığı gibi Kara Yusuf’un �lkesine d�nd�ğ�n� s�yleyerek yurtlarına gitmelerini istedi.T�rkmenler kabul ettiler.Bu aşiretler g��meye hazırlandıkları bir sırada Bars-Bay davarlarını ele ge�irmek i�in �zerlerine saldırdı.Şaban ayının 16’sında yapılan şiddetli savaşta Bars-Bay, T�rkmenler(İnallu,Bayat,Avşar) tarafından ağır bir bozguna uğradı.Perişan bir halde geri d�nen Bars-Bay Tarablus valiliğinden azledilerek ha�lılardan kalan Markab kalesine hapsedildi.Birbu�uk yıl hapisde kaldıktan sonra affedilerek Dimaşk(Şam) ‘da y�zbaşılık r�tbesi verildi..Bu emir 1422 yılında Melik-�l Eşraf Bars-Bay(Seyfeddin Bars-Bay)(1422-1438) �nvanıyla Meml�k sultanı olacaktır.(25,26). Ne garip bir tecellidir ki,bu talihsiz İnallı aşireti �nce Asi emir Cekem’e karşı savaşmışlar;Cekem kısa bir s�re i�in bile olsa Suriye’de iktidarı ele ge�irmesiyle Cekem’in şiddetine maruz kalmışlardır.Daha sonra Şam emiri Şeyh ile savaşmışlar;Şeyh daha sonra Meml�kl� sultanı olmuştur.Su�suz oldukları halde davarlarına g�z koyan Tarablus valisi Bars-Bay ile savaşarak onu yenmişler;fakat aynı muhteris daha sonra 16 yıl(1422-1438) boyunca Meml�kl� sultanı olarak o topraklarda hakimiyeti ele ge�irmiştir.Kendilerine hasım olan bu insanların idaresinde Halep civarında yaşamaları imkansız hale gelmiştir.Bu durum İnallılar(ve bunların bir mensubu olan �imelilerin)’ın Suriye’den Anadoluya d�n�şlerinin sebebini izah etmektedir.(Yazarın Yorumu) AKKOYUNLULAR(1350-1508):Başşehri Diyarbakırdı.1479’ dan sonra Başşehir Tebriz oldu.1403-1435 yılları arasında �lkeyi Kara Y�l�k Osman, 1435-1478 yılları arasında Uzun Hasan y�netti(29). Karakoyunlu Kara Yusuf’ un 1420’de �ld�ğ� bilinmektedir.Bu tarihlerde İnallıların nerede ikamet ettikleri tam bilinmemektedir(30).Bununla birlikte bazı belgeler Onların Akkoyunlu �lkesinde bulunduklarına işaret etmektedir. Akkoyunlu devleti Bayındır Boyu tarafından kuruldu.Musullu, P�rnek, Hamza Hacılu, Avşar, Bayat,İnallu, Tabanlu, Danişmendlu, Bicanlu gibi boy ve oymaklar Bayındır boyu etrafında toplandılar.Dulkadir, Haleb, İsfendiyar b�lgesindeki bazı T�rkmen aşiretleri de Akkoyunluların insan g�c�n� artırdılar(30). 1457 yılında Dulkadirli ve Bayat beyleri Uzun Hasan Beğ’in hizmetine girdiler ve Amid(Diyarbakır) yakınlarında Karacadağ’da yurt tuttular(25). İnaloğullarının da bu sıralarda Akkoyunlular’a katılmış olmaları m�mk�nd�r.��nk� o zamanlar bu aşiretlerle birlikte hareket etmekteydiler.(Yazarın Yorumu) İnallılar Osmanlı-Akkoyunlu m�cadelelerinde �nemli rol oynadılar.1473’ te Fatih Sultan Mehmet’ in Uzun Hasan ile m�cadelesi(Otlukbeli Savaşı) esnasında; İnaloğlu İbrahim Bey Osmanlılar tarafına ge�mişse de Uzun Hasan tarafından ikna edilmiş ve yeniden Akkoyunlu �lkesine d�nm�şt�(19). Safeviler 1508’de Akkoyunlu devletini ortadan kaldırırken halka karşı korkun� katliamlara giriştiler.Katliamdan kurtulabilen aşiretler Osmanlı devletine sığındılar. Osmanlılar Doğu ve G�neydoğu Anadolu’ya hakim olduktan sonra T�rkmenleri 1540’ta tahrire(yazıya ge�irme-kaydetme) tabi tuttular.Erzurum, Muş, Bing�l yaylaları ile Urfa ve Berriye(Kuzey Suriye, Re’sul Ayn’ ın kuzeyi) kışlakları kendilerine yurt tayin edilmek �zere Bozulus adı altında idari yapı ve vergi d�zenine dahil edildiler(31). BOZULUS:Bozulus adının ne suretle verildiği hakkında kaynaklarda bilgi yoktur.Prof. Dr. Faruk S�MER , Akkoyunlu T�rkmenlerinin bakiyeleri arasında Boz-Ok’ lu ve ��-Ok’ lu T�rkmenlerin yanısıra bazı K�rt cemaatlerinin bulunması sebebiyle bu topluluğun yeknesak olmadığını ifade etmek amacıyla “boz” sıfatı kullanılmış olabileceğini ileri s�rmektedir.Bundan başka Osmanlılar Diyarbakır’ da T�rk, Moğol ve K�rtlerden oluşan Karaulus aşiretlerini “Aşair ve Ulus” adıyla sancak stat�s�ne bağlamıştı.Diyarbakır vilayetinde iki konar-g��er topluluğun birbirine karıştırılmaması i�in T�rkmenlere, Karaulus’ a nispeten “Bozulus” denilmiş olabileceği akla uygun g�r�lebilir(32). Bozulus T�rkmenleri; Akkoyunlu T�rkmenlerinin bakiyeleri ve Dulkadir T�rkmenlerine mensup bazı cemaatlerden oluşmaktadır(22).Dulkadir T�rkmenleri Bozulus’a sonradan katılmışlardır(34). İnalluların 1473’ te Akkoyunlular i�inde oldukları bilindiğine g�re(19), Dulkadirlilere ge�işleri 1473’ ten sonra olmalıdır.(Yazarın Yorumu) Osmanlıların Bozulusları 1540’ta ilk tahrire tabi tuttuklarında(Dulkadirliler 1522’ de yıkılmış ve toprakları Osmanlı’ ya ilhak edilmişti) �imeliler o tarihte Orta Anadolu’ da olmayıp Maraş y�resinde bulunuyorlardı.Bozulus i�inde bulundukları esnada yapılan ilk tahrirde �imeliler’den, Dulkadirli Beyliği aşireti olarak bahsedilmekteydi(35). Bu bilgi;�imeliler’in Bozulus’a katılmadan �nce Dulkadirlilerin i�inde olduklarını g�stermektedir.B�ylece ;Dulkadirli Beyliğinin yıkılmasından sonra Bozulus’ a katıldıkları anlaşılmaktadır.��nk� Dulkadirli Beyliğinin yıkılmasından �nce Dulkadirliler’den ayrılıp Bozulus(Osmanlı idaresi)’a katılmış olsalardı 1540 tahririnde Maraş y�resinde bulunmayabilirlerdi.�imelilerin Dulkadirli Beyliği yıkılmadan �nce Maraş b�lgesinden ayrılıp,Dulkadirli Beyliği yıkıldıktan sonra aynı b�lgeye gelmiş olmaları akla yakın g�z�kmemektedir.B�y�k ihtimal �imeli Aşireti, Dulkadirli Beyliği yıkılıncaya kadar Beylik i�inde kaldılar; Beylik yıkıldıktan sonra da bir m�ddet o y�rede kalmaya devam ettiler.İlk tahrirde o y�rede bulundukları tesbit edildi.Orta Anadolu’ ya gelişleri daha sonra olmalıdır.(Yazarın Yorumu) 16. y�zyılda tam g��ebe hayatı yaşayan başlıca iki topluluk vardı.Bunlardan biri Halep b�lgesinde yaşayan ve yazın Uzun Yayla ile Sivas’ ın g�ney taraflarına �ıkan Halep T�rkmenleri, diğeri de Bozulus idi(36). HALEP T�RKMENLERİ: 16.y�zyılda Halep T�rkmenleri başlıca:Beğdili, Harbendelu, Bayat, İnallu, K�pekli Avşarı, G�nd�zl� Avşarı gibi b�y�k topluluklar ile Karkın, Kızık, U�, Acurlu, Ka�ılu, Pe�enek, D�ğer, Kınık, Eym�r, B�ğd�z, Alayuntlu, Bahadırlu, Karakoyunlu gibi oymaklardan m�teşekkildi. DULKADİRLİ OYMAKLARI:Bu topluluk başlıca Maraş-Elbistan b�lgesinde yaşamaktaydılar.Bu topluluğa mensup g��ebe oymaklar kışın Amik ovasına, Halep dolaylarına ve �ukurova’ ya inerlerdi.Dulkadirli topluluğu başlıca şu boylardan meydana gelmişti: 1-Anamaslı(Karacalı) 2-Dokuz(Bazı obaları:Karkın, K�rd-Mihmandlu, Avcı, Demrek, Hacılar, Karamanlu) 3-K�reciler 4-Cerid 5-Pe�enek 6-Kavurgalı 7-El�i 8-D�ngelel� 9-K�şne 10-Yuvalı 11-Tekel� 12-Varsak 13-Ağcakoyunlu 14-Eymir 15-�imel� 16-Kızıllu 17-İmanlu Afşarı 18-�ağırganlu 19-Avcı 20-G�ndeşl� 21-Tecirl� 22-Eşkinciler 23-K��eklu 24-Sultanhacılu 25-Dodurga 26-Cecelu 27-Karaca Arablu 28-Şam-Bayadı 29 -Musahacılu(6, 37). BOZULUS: Diyarbakır T�rkmenleri, Dulkadirli oymakları ve Halep T�rkmenleri oymakları olmak �zere �� koldan meydana gelmiştir. DİYARBAKIR T�RKMENLERİ:Eski Akkoyunlu kalıntısı olan başlıca oymaklar şunlardı: Tabanlu, Oğulbeğlu, Musullu, P�rnek, Hamzahacılu, Kocahacılu, İzzeddinhacılu, S�leymanhacılu, Şeyhlu, Danişmendlu, Salarlu, �avundur, Dodurga, D�ğer, Karkın, Avşar, Beğdili, Alpavut. HALEB T�RKMENİ OYMAKLARI:K�pekl� Avşarı, G�nd�zl� Avşarı, Harbendelu, Beğdili, Acurlu, İnallu, Bayat, Karakoyunlu(37). Bozulus i�inde Dulkadir T�rkmenlerine mensup 40 aşiret tespit edilmektedir. Ancak Avşar, �ağırganlu, Cerit, Karacaaraplu, G�ndeşli, �imel�, Dodurga, Mihmadlu gibi aşiretler birden fazla oymak ile temsil edildiğinden cemaat sayısı 101’ e �ıkmaktadır(7). Gerek Haleb T�rkmenleri, gerekse Dulkadirli ve Bozulus T�rkmenlerine ait boy( veya aşiret) lar incelendiğinde; �nceleri tek bir aşiret olarak bilinen toplulukların daha sonra bir kısmının ana aşiretten ayrılıp farklı isimlerle anıldığı g�r�l�yor. Mesela Avşarlar: K�pekli Avşarı, G�nd�zl� Avşarı, İmanlu Avşaru (İmanca), Bayat-Şam Bayadı, İnallu-�imeli gibi.(Yazarın Yorumu) Osmanlı Devleti, Kanuni Sultan S�leyman zamanında(saltanatı:1520-1566) ilk tahriri(aşiretlerin n�fus yazılımı-kayda ge�irme) 1540’ ta yapmıştır.Bozulus T�rkmenlerinin kaydının yapıldığı bu tarihte Dulkadir iline(Maraş) mensup �imel� aşireti 6 cemaatte toplam 72 hane ve 4 m�cerred(evlilik �ağında-bekar) n�fusa sahipti.Sultan II. Selim d�neminde(1566-1574) sadece 12 hane olarak tespit edilmiştir.Bu d�nemde �imeli Aşireti Orta Anadolu’da bulunmuyorlardı.Bozulus’ un Orta Anadolu’ ya gelmesinden �nce Dulkadir T�rkmenleri arasında bulunuyor olmalılar.Orta Anadolu’ daki Bozulus aşiretleri arasında bulunmayan �imel� aşiretinin bazı kolları Dulkadir(Maraş), Bozok (Yozgat) ve Yeni İl(Sivas) T�rkmenleri arasında bulunuyordu.K��k bir cemaat ise Maraş vilayetine tabi Hısn-ı Mansur(Adıyaman) kazası dahilinde Yassı �y�k k�y�nde ziraat ile meşguld�(35). 1563’ te yazılan Maraş Tahrir Defteri’ nde Yassı �y�k k�y�nde �imel�’ ye ait �ağırganlu cemaatinden k��k bir n�fusun bulunduğu bildirilmektedir(38). Dulkadirli aşiret ve oymakları arasında �imel� ve �ağırganlu ayrı ayrı zikredilmesine rağmen; Maraş tahrir defterindeki bilgilere g�re �ağırganluların �imel�’ n�n bir cemaati olduğu anlaşılmaktadır(Yazarın Notu). Son yapılan yazımlarda(tahrir), ilk yapılan yazımlarda g�r�lmeyen k��k cemaatlere tesad�f edilmektedir.Bunun sebebi bazı aşiretlerin n�fus artışına bağlı olarak başlarında bulunan keth�danın veya aile reisinin adı altında oba ve mahalle olarak k��k b�l�mlere ayrılmasının bir sonucudur(40). İnallular 1540 daki ilk tahrirde sadece 6 hane ile temsil olunurken,II.Selim d�nemindeki tahrirde iki cemaatte toplam 545 hane ve 223 m�cerred n�fus(evlilik �ağında bekar) olarak sayılmışlardır.Bu husus İnallular’a dahil bazı gurupların daha �nceki tahrirde sayılmamış veya b�lgedeki k��k cemaatlerin adı ge�en aşirete dahil edilmiş olabileceği ile ilgili olmalıdır.�te yandan Halep T�rkmenleri arasında yeralan İnallılar tarafından da n�fus bakımından takviye edilmiş olması da muhtemeldir(19). �imeliler’in tahrirler esnasında bazan m�stakil,bazan İnallılar arasında yazılmış-sayılmış olmaları m�mk�nd�r.(Yazarın Yorumu) Sultan II. Selim(1566-1574) zamanında yapılan yazımda Orta Anadolu’ da �imeli Aşireti bulunmuyordu.Orta Anadolu’da bulunmayan �imel� aşiretinin bazı kolları Dulkadir(Maraş), Bozok(Yozgat) ve Yeni İl(Sivas) T�rkmenleri arasında bulunuyordu(35). 1540’ta Maraş b�lgesinde bulunan �imeli Aşiretinin,daha sonra Yozgat ve Sivas’a geldikleri;fakat bir kısmının Maraşta kaldığı anlaşılıyor.Aşiretin yer değiştirmesi Maraş’tan başlayıp;Sivas ve Yozgat’a y�nelmiş daha sonra İ� Anadolu’ya doğru ger�ekleşmiş olması gerekir.Bu g�� hızlı olmamış;geldikleri yerlerde (Sivas,Yozgat) bir m�ddet kaldıktan sonra yer değiştirmişlerdir. Her yer değiştirmede bir kısım aşiret mensubunun bulundukları yerlerde kalmış olması da m�mk�nd�r. (Yazarın Yorumu) Osmanlı kayıtlarında Bozulus’ un 17. y�zyılın başlarına kadar Doğu ve G�neydoğu Anadolu’ da bulundukları bildirilmektedir(39). OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA İNALLI VE �İMELİ TOPLULUKLARININ YERLEŞİM YERLERİ AŞİRETİN ADI:İnallı, İnallu, İnal, İnallu T�rkmanı isimleriyle anılmıştır. YERLEŞİM YERLERİ:Adana, Ankara, �orum, Sis sancağı(Kozan), Maraş, Bozok (Yozgat), Rakka(Suriye), Kengiri(�ankırı), Sivas, Şaban�z�, Anamur, Niğde, Tarsus, Diyarbekir, Kastamonu, İ�el, Hama ve Humus sancakları(Suriye), Merzifon BAĞLI OLDUĞU TOPLULUK:T�rkman, T�rkman Y�r�kanı(41, 42) AŞİRETİN ADI:Cemeli, Cemel�, Cemeli Arabı* YERLEŞİM YERİ:Yeni İl kazası(Sivas sancağı), Rakka, Y�regir kazası(Adana sancağı), �orum sancağı BAĞLI OLDUĞU TOPLULUK:T�rkman Taifesinden(1) *Bu isimlerin hepsi aynı manada kullanılmıştır.Aynı aşiret veya cemaati belirtmektedir.Bir aşiret veya cemaatin ismi resmi kayıt defterlerine farklı kaydedilebildiği gibi, aynı aşiret bazen birden fazla isimlede anılmaktadır. AŞİRETİN ADI:Beni Huneyn, �emel� Arabı, �emenl� Arabı YERLEŞİM YERİ:Kırşehri, �orum, Konya sancakları, İskilib kazası(�orum sancağı), Konur kazası(Kırşehri sancağı) BAĞLI OLDUĞU TOPLULUK:T�rkman taifesinden(2) CEMAATİN ADI:Cemeli, Cemel�, Cemeli T�rkmanı, Cemeli Arabı YERLEŞİM YERİ:Adana, Rakka eyaletleri, Zamantı kazası, Karaman eyaleti, Meraş sancağı, Ankara sancağı, İskilib kazası, Kırşehri sancağı, �rg�p kazası (Muşkara), �orum sancağı BAĞLI OLDUĞU TOPLULUK:Konar-g��er T�rkman taifesinden(3) CEMAATİN ADI:�emeli, �emel�, �emeli Arabı YERLEŞİM YERİ:Y�regir kazası, Yeni İl kazası, �orum ve Kırşehri sancakları BAĞLI OLDUĞU TOPLULUK:Y�r�kan taifesinden(4) CEMAATİN ADI:�imeli, �imel�, �imeli Arabı, Beni Huneyn, �emeli Arab YERLEŞİM YERİ:Kırşehri, �orum, Konya, Maraş, Aksaray sancakları, İncesu kazası(Niğde sancağı), Yeni İl kazası, Haleb eyaleti, Adana sevahili, Tarsus havalisi, Karaman eyaleti, Kengiri sancağı, Konur kazası, İskilib kazası BAĞLI OLDUĞU TOPLULUK:Konar-g��er T�rkman Y�r�kanı taifesinden “�imeli(�imeli Arabı)cemaati, İnallu aşiretindendir(5).” �imeli Himmet(Bektaş), �imeli Osman(Seyfullah), �imeli �meroğlu Kızık T�rkmanı cemaatlerinin Adana, Haleb sancakları, Yeni İl kazasında yerleşmiş olduğu anlaşılmaktadır(5). 1736’ da yazılmış bir Osmanlı fermanında; �imeli Arab T�rkmanı Aşiretinin Kırşehri sancağı- Konur kazası(Şimdi Keskin il�esi sınırları i�erisinde.)- Tozlu Burun mevkiinde 8 yıldan beri oturdukları belirtilmektedir.Bu fermana g�re; �imeli Aşireti Tozlu Burun’ a 1728’ de gelmişlerdir.1736’ da Keskin yakınlarında Konur kazası- Haydar Dede Vakfı arazisinde oturan Şeyhli cemaatiyle aralarında arazi anlaşmazlığı y�z�nden kıtaller olmuş ve Osmanlı Devleti tarafından bir fermanla �imelilerin cezalandırılmaları emri verilmiştir.Bu d�nem Sultan I.Mahmut Han (saltanatı:1730-1754) d�nemine tekab�l etmektedir.Ferman emrinin yerine getirilme g�revi Karaman Valisi, Konur kazası kadısı ve Tabanlı hassı voyvodası İbrahimzade Kadri’ ye verilmiştir(43). G�n�m�zde Aksaray ili hudutları i�inde �imeli isimli 3 adet yerleşim yeri bulunmaktadır.Yaklaşık 5 km. aralıkla kurulmuş bu k�yler: �imeli Uzartık(Tekkeli �imeli), Yukarı �imeli (�imeli Veyisfakılı) ve �imeli Yenik�y(K�t�k�y)* isimlerini taşımaktaydı. 1960’ ta �imeli Uzartık ismi Topakkaya, �imeli Veyisfakılı ismi Bağlıkaya olarak değiştirilmiştir. �imeli yenik�y ismi aynen kalmıştır.G�n�m�zde Topakkaya ve Bağlıkaya kasaba,�imeli yenik�y ise k�yd�r. *Şimdi ki ismi �imeli Yenik�y olan k�ye K�t�k�y denmesinin sebebi ilk kuruluşunda 5- 10 haneden ibaret olmasından dolayıdır.K��k,az n�fuslu anlamında kullanılmıştır.Bu k�y�n kurulduğu yere �nce Ko�hisar-Oymaağa� K�y�’nden gelen iki kardeş yerleşmiş, daha sonra �oğunluğu �imeli Veyisfakılı ve �imeli Uzartık k�ylerinden olmak �zere Ko�hisar’a bağlı Kurtini,Panlı,Adana-Y�reğir’e bağlı Baklalı k�ylerinden g��en kişilerin de yerleşmesiyle k�y halini almıştır.K�y�n b�y�k �oğunluğunu �imeli Veyisfakılı ve �imeli Uzartık’dan gelenler oluşturmaktadır. �imeli Uzartık(Bug�nk� ismiyle Topakkaya) i�inde: Değişik isimli s�laleler yanında Tabanıb�y�kler ve İmancılar isimli iki s�lale de bulunmaktadır.�imeli Veyisfakılı(Bug�nk� ismiyle Bağlıkaya)’da da Tabanıb�y�kler isimli s�lale bulunmaktadır.Bu s�lalelerin tarihi belgelerde adı Tabanıb�y�k ve İmanca olarak ge�en cemaatlere mensup olmaları kuvvetle muhtemeldir.Bu cemaatlerin Dulkadiroğulları Beyliği i�erisinde yaşadıkları bilinmektedir.Tabanıb�y�k ve İmanca cemaatleri, �imeli Aşireti’nin mensupları olabileceği gibi, Dulkadiroğulları Beyliği i�erisinde �imeli’ye karışmış olmaları da m�mk�nd�r.Konu araştırılmaya muhta�tır. TABANIB�Y�K VE İMANCALARIN YERLEŞİM YERLERİ: CEMAATİN ADI:Tabanıb�y�k YERLEŞME YERİ:Z�lkadriye kazası(Meraş eyaleti) BAĞLI OLDUĞU TOPLULUK:Y�r�kan taifesinden(44) CEMAATİN ADI:İmanca, İmanlı, İmanlu, İmanlu Avşarı, Karag�nd�zl�, İmanlu İfrazı, İmanlı Y�r�ğ�, Karag�nd�zl� Avşarı, Karag�nd�z YERLEŞME YERİ:Meraş, Ankara, Adana, Tarsus, Kengiri, Karahisar-ı Şarki sancağı, Haymana kazası, Adana ve havalisi, Z�lkadriye kazası, Yeni İl kazası(Sivas sancağı), �arsancak kazası(Diyarbekir eyaleti), ��labad kazası(Karahisar-ı Sahib [Afyonkarahisar]sancağı), Bozok, Y�reğir kazası BAĞLI OLDUĞU TOPLULUK:T�rkman Y�r�kanı taifesinden(45, 46) Tarihi belgelerden İmancaların Avşarlardan olduğu anlaşılmaktadır.Avşarlar Anadolu’ nun fetih ve iskanında �ok �nemli rol oynamış boylardan biridir.14. y�zyılda Halep b�lgesinde kalabalık T�rkmen topluluğunu meydana getiren 3 b�y�k boydan biriydiler.İmanlu Avşarı Dulkadirli beyliğinin kuruluşunda bulundukları gibi Sis(Kozan)’ in fetih ve iskanına katıldıkları bilinmektedir(47). Dulkadirli Avşarları Kuzey Suriye Avşarlarının bir koludurlar. Dulkadirli Ulusu arasındaki Avşarlar; Maraş, Kars(Kadirli), Yeni İl ve Bozok b�lgesine dağılmış bir halde bulunuyorlardı.Bunların en �nemlisi İmanlu Avşarı olup başlıca Maraş b�lgesinde yaşamaktaydılar.İmanlu Avşarı(Maraşta) 16. y�zyılın 1. yarısında 27 obadan meydana gelmiştir.İmanlu Avşarı’ nın Bedil Avşarı ile diğer bir�ok obaları Berriye yani Suriye ��l�nde kışlamakta ve Maraş sancağına ait muhtelif yerlerde yaylamakta idiler.Diğer İmanlu Avşarı obalarının kışlaklarının ise �ukurova’ nın Kınık, �zer y�relerinde ve hatta Lazkiye(Suriye) �evresinde olduğu g�r�lmektedir.Bazı İmanlu Avşarı obalarının Diyarbekir b�lgesinde sakin oldukları bilinmektedir.16. y�zyılın 2. yarısında İmanlu Avşarı obalarının bir kısmı kışlak ve yaylaklarında yerleşmek suretiyle g��ebe hayata veda etmişlerdir.971 (1563-1564) tarihli bir defterde bazı İmanlı Avşarı obalarının Anteb şehri dolaylarındaki k�ylerde yerleşmiş oldukları biliniyor.Bu İmanlu Avşarından �nemli bir kol da İran’ a gitmiştir (48). 1522’ de Dulkadiroğulları Beyliği toprakları Osmanlı Devleti’ ne katıldı.1540’ ta yapılan Osmanlı tahririnde (vergi almak amcıyla n�fus ve hayvan miktarı yazılımı) �imeli Aşiretinin Maraş’ ta bulunduğu anlaşılmaktadır(35).Maraş tahrir defterinde �ağırganlu’ nun �imeli’ nin bir cemaati olduğu belirtilmektedir(38).Sultan II. Selim (1566-1574) zamanında yapılan tahrirde �imeli Aşireti Orta Anadolu’ da bulunmuyordu(35).Osmanlı kayıtlarında Bozulus’ un 17. y�zyıl başlarına kadar Doğu ve G�neydoğu Anadolu’ da bulundukları bildirilmektedir(39). Bu durumda �imeli Aşiretinin Orta Anadolu’ ya gelişleri 17. y�zyıl ortalarında veya daha sonra olmalıdır.(Yazarın Yorumu) 1736’ da yazılmış olan bir Osmanlı fermanında; Konur kazası(şimdi Keskin sınırları i�inde)-Tozlu Burun mevkiinde 8 yıldan beri �imeli Arap T�rkmeni’ nin oturduğu belirtilmektedir.Bu fermanda Şeyhli cemaati ile �imeli Arap T�rkmeni arasında arazi anlaşmazlığı y�z�nden kıtallere sebebiyet verdikleri; dolayısıyla cezalandırılmaları s�zkonusu edilmektedir(43).Bu belgeden Konur kazasına yerleşme tarihinin 1728 olduğu anlaşılmaktadır. 2001 yılı itibariyle ,�imeli aşiretinin 265 yıl �nce(Miladi 1736 da) Keskin sınırları i�erisinde Tozlu Burun mevkiinde oturdukları biliniyor. Tozlu Burun mevkii Kaman ile Keskin il�eleri arasındadır.Bu tarihten sonra ve g�n�m�zde bu aşiretin bir daha o arazide bakiyesi g�r�lmemektedir.Bu durum Şeyhli Cemaati ile yapılan kavgadan sonra o b�lgeden uzaklaştırılma(s�rg�n edilme) şeklinde cezalandırıldıklarını akla getirmektedir.Ancak o araziye pek uzak olmayan Kırşehir’de Aşirete ait topluluklara rastlamaktayız.(Yazarın Yorumu) Bug�n Kırşehir ili hudutları i�erisinde �imeli Aşireti’nin bakiyeleri olması kuvvetle muhtemel Cemele Kasabası*(bug�nk� adı �ayağzı) ve �imeli K�y� bulunmaktadır.Kırşehire bağlı �imeli K�y�nde �ok az insan yaşamaktadır;k�y halkının b�y�k �oğunluğu k�ylerini terk etmiş haldedirler. *Bug�nk� �ayağzı Kasabası’nın eski ismi; İ�işleri Bakanlığının 1971 ve 1977 tarihli kaynaklarında �emele olarak ge�mektedir(49,50).1996 yılında yazılmış �ayağzı Rehberi 96’da: “Cemelin, Cemili, Cemile adlarının zamanla s�ylene s�ylene Cemele’ ye d�n�şt�ğ�” belirtilmiştir(51).Tarihi belgeler(1,2,3,4,5) de g�z �n�ne alınarak değişikliğe uğramadan �nceki isminin s�ylenişi ve yazılışı Cemeli, �emeli veya �imeli olmalıdır. Cemeli(veya �emeli) Aşireti’nin Kırşehirde bulunduğu tarihi bir ger�ektir(2,3,4,5).Kırşehirde başkaca bir Cemeli(veya �emeli) bulunmadığına g�re; mevcut Cemele(İ� İşleri Bakanlığı kaynaklarına g�re �emele) tarihi belgelerde s�z konusu edilen aşiretle ilgili olmalıdır. Cemeli, Cemel�, �emeli, �imeli kelimeleri aynı manada kullanılmış; ve aynı topluluk kastedilmiştir(1,2,3,4,5). Kırşehir-Kaman’a bağlı �ağırgan Kasabası bulunmaktadır.Tarihi belgelerde �ağırganlı Cemaati’nin �imeli Aşireti’ne mensup oldukları bildirilmektedir(35,38). �ağırgan kasabasının �ağırganlı cemaatiyle ilişkisi olup olmadığı, varsa �imeli Aşiretiyle ilişkisi araştırılmaya muhta�tır.�ağırgan kasabasının Tozluburun mevkiine �ok yakın olması dikkat �ekicidir. Cemeli (Cemele- �ayağzı) kasabası �imeli aşiretinin ilk oturdukları Tozlu Burun mevkiine 60 km. uzaklıktadır.Cemele Kasabası Kırşehir’ e 20 km. uzaklıkta, Ankara- Kayseri karayoluna 3 km. uzaklıkta bulunmaktadır. Yine Kırşehir iline bağlı �imeli k�y�, Kırşehir- �i�ekdağı yolunda Kırşehir’ e 30 km. uzaklıkta bulunmaktadır. K�rpınar K�y�’ne uzaklığı 6 km. dir.�imeli’ye K�rpınar K�y� ge�ildiskten sonra varılmaktadır.�imeli-�ayağzı(Cemele) uzaklığı yaklaşık 20 km. kadardır.�imeli aşiretinin bakiyelerinin oturduğu bu yerleşim yerleri İ� Anadolu’ ya ilk yerleştikleri (muhtemelen) yerden fazla uzak değildir. �imeli aşiretinin diğer bir yerleşim yeri; Aksaray il hududu i�indeki kasaba ve k�ylerdir.Aksaray- Ankara yolu �zerinde 13. km. de bulunan Topakkaya kasabası (eski ismi �imeli Uzartık), 18. km. de �imeli Yenik�y ve Aksaray- Ortak�y yolunda 23. km. de Bağlıkaya kasabası(eski ismi �imeli Veyisfakılı) bulunmaktadır.Bu �� k�y ve kasabanın birbirleriyle akraba oldukları ve beraber geldiklerine dair bilgiler mevcuttur.Muhtemelen Keskin il�esi- Tozlu Burun mevkiinden dağıldıktan sonra bir kısmı Kırşehir ili i�indeki iki k�y�(Cemele, �imeli) oluştururken, bir kısım aşiret mensubu da Aksaray il hudutlarında yerleşerek �� imeli’ yi(�imeli Uzartık, �imeli Veyisfakılı ve �imeli Yenik�y) oluşturdular. �imeli Uzartık’lı Topal Osmanlar s�lalesinden �apan �avuş(Şaban Oflaz)’un anlattığına g�re : Aksaray’daki �imeliler Yozgat’tan buraya gelmişlerdir.Aynı aşirete mensup diğer toplulukların (Kırşehir,Aksaray,Adana’daki kasaba ve k�yler) da Yozgat g�zergahından gelmiş olmaları;mevcut bilgilerimizle �elişmemektedir.�apan �avuş’un anlattıkları; Tozluburun(Kaman-Keskin arası)’a gelinmeden �nceki d�nemle ilgili olmalıdır.Zaten bu b�lgede kısa bir s�re kalındığından dilden dile aktarımda �nemsenmemiş olabilir. �imeli Uzartık K�y�(Bug�nk� adıyla Topakkaya kasabası) n�n ge�mişi hakkında birtakım bilgiler, benim aynı zamanda ebem(babaannem- ninem) olan Gıcık İsmail’ in kızı, k�y�n bilge kadını Fadime BİTİRGEN’ den (d. tarihi 1898) alınmıştır.Aşağıdaki şekildedir: �imeli aşireti g�n�m�zden(2001) yaklaşık 200- 250 yıl �nce konar-g��er aşiret şeklinde yaşıyorlardı.Obalar şeklinde �adırlarda yaşıyorlar; deve, at, koyun ve sığır s�r�leri bulunuyordu.Kışı �ukurova-Adana’ da ge�iriyorlar, bahar aylarında Aksaray’ a gelerek s�r�lerini otlatıyorlardı.Yaza doğru otlar kururken Sivas-Uzunyayla’ ya g��yorlar ve sonbahara kadar orada kalıyorlardı.Kış yaklaşırken tekrar �ukurova’ ya iniyorlardı.�ukurova- Aksaray- Uzunyayla ��geni arasında dolaşmaktaydılar.Aksaray’ daki otlak yerleri Uzartık mevkii*(şimdi Aksaray-Yeşilova kasabası hudutları i�inde) ve şimdiki Topakkaya arazisi civarı idi.Bu şekilde konar-g��erlikleri devam ederken, aşiret mensupları Aksaray ili Uzartık mevkiine yerleşmeye karar verdiler.Konar- g��erliklerini hemen terkedemediler. Kışın Uzartık’ ta kalıyorlar, baharın yaylak i�in Hasan Dağı’ na �ıkıyorlardı.Uzartık’ ta bulundukları sırada �imeli aşireti i�inde evlenmemiş bir kızın karnı b�y�meye başlar.Kardeşleri, bacılarının zina ettiği kanaatine vararak �ld�r�rler.Kendilerince namuslarını temizlemişlerdir.K�y�n ileri gelenleri bu kızın namuslu bir kız olduğunu,bu işte bir yanlışlık bulunduğunu ileri s�rerler; ve cesedi Aksaray’ a doktora g�t�r�rler.Kızın cesedi yarılır(Otopsi yapılır.).Otopsiyi yapan doktor: Kızın hamile olmadığını, kızda macca hastalığı(bir nevi ur) olduğunu s�yleyerek cesedi k�yl�lere teslim eder.Bu olaydan sonra aşiret mensupları �ok �z�l�r.Aşiret ileri gelenleri toplanarak bulundukları yere (Uzartık) masum insan kanı d�k�ld�ğ�ne ve buranın uğursuz olduğuna; başka bir yere gidip yerleşmelerinin uygun olduğuna karar verirler.Aşiret mensupları gidecekleri yer hususunda anlaşamazlar.K�y ��e ayrılır. Bir kısmı bulundukları yerden 4- 5 km. uzakta, şimdiki Reşit Ağa Tolu yakınına yerleşirler.Birka� yıl kaldıktan sonra sivrisinek �okluğuna bağlı bebek �l�mlerinden dolayı orayı da terkederek ilk yerleşim yerlerinden 7- 8 km. doğuya(bug�nk� Topakkaya) yerleşerek �imeli Uzartık k�y�n� kurarlar.Bir kısmı Adana’ ya giderek k�yler kurarlar.Bir kısmı ise Aydın’ a gider.Aydın’ a gidenler 3- 5 sene orada kaldıktan sonra tekrar �imeli Uzartık k�y�ne d�nerler.Geri d�nen s�lale bug�n bile “Aydınlılar” olarak bilinirler.İlk yıllarda Adana’ ya gidenlerle �imeli Uzartık’takiler arasında gelip gitmeler, akraba ziyaretleri olursada zamanla gidip gelmeler azalır. Sonunda ilişkiler kopar; akrabaların kim olduğu unutulur.�ocukluğumdan beri bu hikayeleri defalarca dinlemişimdir(yazarın notu). *Uzartık mevkii,Uzartık T�mesi adıyla da anılmaktadır.D�z bir arazi �zerinde y�kselen bir t�msek �zerinde eski �imeli K�y� yerleşikti.Şu anda Uzartık T�mesi �zerinde Yeşilova Kasabası- Parabaşlı mahallesi mezarlığı vardır.Mezarlığın bulunduğu t�msek �zerinde birka� ton ağırlığında gri-sarı renkte b�y�k bir taş bulunmaktadır.Bu taş eski �imeli K�y�’n�n ortasında bulunmaktaydı.Eski �imelililer bu taşa “g�k taş” derlerdi. 24 Mart 2001’ de Adana’ ya giderek �imeli k�y�n� buldum.Yaşlılar ve ileri gelenlerden bilgiler aldım.�imeli k�y� muhtarı Mahir Y�ce, Terliksiz k�y�nden Baki Ak(76 yaşında), Kılı�lı k�y�nden, aslen �imelili emekli zabıta memuru Ahmet Gaygısız( 56 yaşında) ile g�r�şt�m.K�ylerinin eski tarihleri hakkında yeterli olmasada birtakım bilgiler edindim.Ahmet Gaygısız Aralık 2001’ de kalp krizi sonucu Ramazan ayı i�erisinde vefat etmiştir. Allah rahmet eylesin. Adana’ da Karataş il�esi istikametinde 29. km. de �imeli k�y� bulunuyor. �imeli k�y�yle birlikte 7 k�y aynı aşirete mensupmuşlar.Bunların hepsi �ok yakın mesafelerde yerleşmişler.Bu k�yler:�imeli, Terliksiz, Helvacı, Y�zbaşı, Kamışlı, Oymaklı ve Sakalıağca.Sakalıağca halkı k�y� terkederek Adana’ ya yerleşmiş; halen k�yde birka� aile yaşamaktaymış. Şu anda mevcut 7 k�y�n(�imeli, Terliksiz, Helvacı,Y�zbaşı,Kamışlı,Oymaklı ve Sakalıağca) aynı aşiretin mensupları olduğu; �� ayrı k�yde oturan kişiler tarafından doğrulandı. Bu duruma g�re bilinen �imeli aşireti mensupları 2’si Kırşehir’ de, 3’ � Aksaray’ da, 7’ si Adana’ da olmak �zere toplam 12 k�y veya kasabada ikamet ediyorlar. Tarihi belgelerde �imeli Aşiretine ait k��k bir cemaatin Adıyaman’a bağlı Yassı �y�k(H�y�k) K�y�’ne yerleştikleri belirtilmektedir(35,38). Yaptığım araştırmalarda(Ocak 2002) Adıyaman ili,merkez bucağı G�zelyurt(eski adı Karah�y�k)’a bağlı Yassı H�y�k mezrasının bulunduğunu tesbit ettim.G�zelyurt muhtarı Dursun Bellibaş ile telefonla g�r�şt�m.G�zelyurt’ ta 300 kişi yaşamaktaymış.Adıyaman-Altınşehir-G�zelyurt g�zergahı 10 km. imiş. Yassı H�y�k-G�zelyurt arası ise 1 km.kadarmış.Muhtardan aldığım bilgiler doğrultusunda Yassı H�y�k mezrasında oturmakta olan Ş�kr� Demir (51 yaşında) ve Abdurrahman Demir (54 yaşında) kardeşlerle g�r�şt�m. Şu anda mezrada 4 hane, 30-35 n�fus yaşamaktaymış. Vefat etmiş olan babaları Ahmet Demir 1941’ de mezrayı satın alarak buraya yerleşmişler.Kendileri Adıyaman’ın bir başka k�y�nden gelmişler.K�rt�e konuşurlarmış fakat kendilerinin T�rk olduklarını �zellikle belirttiler.Yassı H�y�k Mezrasının bir �nceki sahiplerinin kimler olduklarını bilmediklerini; fakat Adıyaman, İstanbul ve İzmir’e yerleştiklerini duyduklarını s�ylediler. Tarihi kayıtlarda Tarsus havalisinde �imeli aşiretine mensup kişilerin bulunduğu belirtilmektedir(5,45,46). 2001 yılında telefonla ulaşabildiğim İ�el-Tarsus’da oturan emekli matematik �ğretmeni S�leyman �imeli ile g�r�şt�m.Soyadının nereden kaynaklandığını bilmediğini fakat �ocukluğunda; şu anda Tarsus’taki Dispanserin bulunduğu yerde �imelililer denilen ailelerin oturduğunu s�yledi.Daha sonra burası istimlak edilerek yerine Verem Savaş Dispanseri yapılmış.S�leyman �imeli’nin kardeşi Muhterem �imeli ise dedelerinin Tarsus’a bağlı �zbek k�y�nden şehir merkezine geldiğini,b�y�k dedelerinin ise Malatya-Hekimhan,Kirmene kasabasından geldiklerini b�y�klerinden duyduğunu,kendilerine “Deveciler” dendiğini belirtti.Tarsusdaki Verem Savaş Dispanserinin Bulunduğu yerin Reşadiye Mahallesi sınırları i�inde olduğunu Muhterem �imeli’den �ğrendikten sonra g�r�şt�ğ�m diğer Tarsuslular da aynı bilgiyi doğruladılar. Bunun �zerine daha �nce uzunca bir s�re Reşadiye mahallesi muhtarlığı(1984-2004 yılları arası) yapmış olan Fikri �il (d.tarihi:1937) ile g�r�şt�m.�ocukluğunun eski ismi Fatih Mahallesi,yeni ismi Reşadiye Mahallesi olan yerde ge�tiğini,aklım erdi ereli dediği 1940 lı yıllarda şimdiki Verem Savaş Dispanseri ve 2 nolu Sağlık Ocağının bulunduğu yer civarında iki sokaktan oluşan “�imeli Avlusu” denilen yerde yaklaşık 30-35 haneden oluşan kendilerine “�imelililer” denilen topluluğun oturduğunu ve onlara �ok yakın komşu olarak b�y�d�ğ�n� belirtti. �imeli topluluğunun y�r�k olduğunu bildiğini ve şu anda 8-10 kadar aile o b�lgede kalmış olabileceğini;�oğunluğunun şehrin değişik b�lgelerine dağıldığını s�yledi. Adana �imelililerinin b�y�k �oğunluğunun Maraş,Yozgat,Kırıkkale-Keskin,Kırşehir,Aksaray g�zergahını izleyerek Adana’ya geldikleri biliniyor.Tarsus �imeli bakiyelerinin de aynı g�zergahtan gelip;Adana �imelilerinden ayrılarak Tarsus’a ve civarına yerleşmiş olmaları kuvvetle muhtemeldir.Şu anda Kırşehir,Aksaray,Adana ve Tarsus’da �imeli Aşiretine mensup Kasaba,k�y veya k��k topluluklar halinde aşiret mensupları bulunmaktadır. Maraş,Yozgat ve Sivas’da aynı topluluğa mensup kişilerin kalıp kalmadıkları bilinmemektedir. (Yazarın Yorumu) Tarsus �imeli topluluğu ve �zellikle Orta Anadoludan geldiği bilinenlerin dışında kalan Adana �imelilileri araştırılmaya muhta�dır. Tarihi belgelerde yerleşim yeri olduğu belirtildiği halde �oğu �imeli Aşireti mensuplarının bug�n burada yaşayıp yaşamadıkları bilinmemektedir. Mensup olduğu aşireti unutan �imelililerin sayısı olduk�a fazla olsa gerektir.